Schemat postępowania w sytuacji dylematu etycznego jest propozycją przygotowaną przez Komisję Etyki przy Zarządzie Głównym SKwP. Schemat spełnia rolę pomocniczą i dedykowany jest zarówno Sygnatariuszom Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości jak również innym osobom, które doświadczą dylematu w aspekcie etyki zawodowej w rachunkowości. Przedstawia algorytm, który w takich okolicznościach może być - zdaniem Komisji - pomocny w wyborze ścieżki właściwego postępowania.Dylemat etyczny
Z punktu widzenia osoby zajmującej się rachunkowością, dylemat etyczny rodzi się wobec uczestniczenia bądź nawet jedynie obserwowania wewnętrznych lub płynących z otoczenia faktów, zadań, zdarzeń lub innych okoliczności, których konsekwencje noszą znamiona wskazujące na zagrożenie łamania zasad Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości. Dylemat etyczny wymaga zajęcia stanowiska w sprawie, co wiąże się z potrzebą poszukiwania najlepszego jego rozwiązania.
Dylemat etyczny to najczęściej konflikt interesu, obowiązków lub lojalności. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w pracy powstanie sporu lub trudnej sytuacji, które mogą angażować osobę zajmującą się rachunkowością, nie zawsze oznacza dylemat etyczny, nawet jeśli przy ich okazji dyskutowane byłyby zasady etyki zawodowej w rachunkowości. Wiele problemów, w tym także sporów zawodowych, może mieć bowiem naturę merytoryczną lub organizacyjną. Może być związane z poszukiwaniem rozwiązań optymalnych i podejmowaniem decyzji wobec alternatywnych wariantów.
Sprawą kluczową jest więc dobre rozpoznanie problemu i ocena, czy rzeczywiście jest on dylematem etycznym.Analiza dylematów etycznych
Rozwiązanie danego dylematu etycznego w rachunkowości zależy od konkretnych okoliczności jego zaistnienia i jego istoty. Należy mieć na uwadze, że na ogół nie ma jednego doskonałego rozwiązania dla konkretnego dylematu etycznego. Rozwiązując dylemat etyczny każdorazowo należy w szczególności wziąć pod uwagę, odnoszące się do danego dylematu:
• fakty,
• kwestie etyczne,
• przepisy prawa,
• podstawowe zasady związane z daną sprawą,
• ustanowione procedury wewnętrzne rozwiązywania problemu,
• alternatywne sposoby postępowania,
• konsekwencje każdego możliwego sposobu postępowania.
Biorąc pod uwagę złożoność niektórych dylematów etycznych, rekomendowane jest dokumentowanie istoty samego dylematu, procesu analizy i podejmowania decyzji w kluczowych momentach oraz czynników mających bezpośredni wpływ na podejmowane działania.
Wsparcie Komisji Etyki działającej przy Zarządzie Głównym SKwP
Na każdym etapie rozwiązywania dylematu etycznego, Komisja Etyki zachęca pierwszoplanowo do analizy Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości oraz innych materiałów dotyczących etyki, w tym dostępnych na stronach www.skwp.pl.
Komisja Etyki, zgodnie z Kodeksem Zawodowej Etyki w Rachunkowości, powołana jest do oceny przestrzegania przez Sygnatariuszy Kodeksu zasad w nim określonych. Jednakże, członkom Stowarzyszenia i innych osobom, Komisja rekomenduje konsultacje z właściwymi organami Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, w szczególności z Oddziałami Okręgowymi.
Komisja Etyki rozpatruje zgłaszane przez Sygnatariuszy uwagi i propozycje odnoszące się do treści Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości oraz przygotowuje i przedkłada Zarządowi Głównemu Stowarzyszenia Księgowych w Polsce propozycje zmian. Dlatego też, w przypadku stwierdzenia, iż dylemat etyczny odkrywa okoliczności, które nie zostały objęte wachlarzem zasad przedstawionych w Kodeksie, Komisja Etyki jest otwarta na zgłoszenie stosownego postulatu (wraz z uzasadnieniem).
Nota prawna
Prezentowany schemat przedstawia dobre praktyki postępowania w sytuacji dylematu etycznego. Komisja Etyki rekomenduje tryb postępowania przedstawiony w schemacie jako wyłącznie poglądowy. Mimo dołożenia najwyższej staranności oraz chęci niesienia pomocy środowisku osób zajmujących się rachunkowością, SKwP nie ponosi odpowiedzialności za działania prowadzone przy wykorzystaniu niniejszego schematu.
