Szanowni Czytelnicy i Użytkownicy Kodeksu Zawodowej Etyki w Rachunkowości,
przekazujemy w Państwa ręce pierwszy profesjonalny „Kodeks Zawodowej Etyki w Rachunkowości", który jest wynikiem wieloletniej pracy szerokiego grona wybitnych specjalistów i autorytetów z dziedziny szeroko rozumianej rachunkowości, reprezentujących zarówno środowisko naukowe jak i praktykę życia gospodarczego.
„Kodeks Zawodowej Etyki w Rachunkowości" jest nie tylko zestawieniem zasad i wartości etyczno-moralnych oraz profesjonalnych, jakie powinny cechować osoby zawodowo zajmujące się rachunkowości i dziedzinami pokrewnymi, ale także postaw i zachowań oczekiwanych od osób wykonujących zawody zaufania publicznego, do których z całą pewnością powinny należeć profesje księgowego i finansisty oraz pokrewne. Zasady i wytyczne zgromadzone i zdefiniowane w „Kodeksie Zawodowej Etyki w Rachunkowości" są równocześnie wyrazem troski środowiska zawodowego o zapewnienie i utrzymanie właściwego, godnego wizerunku naszej profesji zarówno w kraju, jak i na świecie. Wiadomo bowiem, że każdy zawód związany z finansami powinien kojarzyć się z najwyższymi kompetencjami i być gwarantem odpowiedzialności i wysokich walorów moralnych a także urzeczywistniać ideę uczciwej, rzetelnej i profesjonalnej działalności.
Dbałość o wysokie standardy wykonywania zawodu są dla nas w dzisiejszych czasach szczególnie istotne, biorąc pod uwagę wzrost znaczenia i pozycji rachunkowości w dynamicznie rozwijającej się gospodarce. Trudno sobie wyobrazić, aby można było sprostać wymaganiom stawianym przez tak wymagający i konkurencyjny rynek bez rzetelnego i precyzyjnego uregulowania wszystkich aspektów związanych z działalnością zawodową środowiska księgowych i finansistów.
Nie od dziś wiadomo, iż do najcenniejszych walorów, niezależnie czy mówimy o firmie, organizacji czy jednostce ludzkiej, należy reputacja i prestiż. Stąd też zdobycie i utrzymanie dobrej opinii jest jednym z najważniejszych zadań, jakie powinniśmy stawiać przed sobą każdego dnia, bez względu na wykonywany zawód, zajmowane stanowisko czy pozycję społeczną.
Powyższa maksyma znajduje swoje odzwierciedlenie także w działalności Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, której jednym z priorytetów jest troska o nienaganny poziom etyczny i zawodowy księgowych i finansistów, jak również tworzenie odpowiednich warunków do stałego podnoszenia tego poziomu. Misją naszej Organizacji, jak powszechnie wiadomo, jest również krzewienie poczucia godności i wspólnoty zawodowej oraz popularyzacja pozycji i znaczenia zawodu. Nie byłoby to jednak możliwe bez konsekwentnego respektowania zasad uznawanych za wiążące dla wszystkich przedstawicieli zawodu.
W imieniu Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, którego XIX Krajowy Zjazd Delegatów przyjął „Kodeks Zawodowej Etyki w Rachunkowości" i uznał go za wiążący dla członków Stowarzyszenia, jak również w swoim własnym, chciałbym wyrazić nadzieję, a właściwie przekonanie, iż zawarte w Kodeksie zasady staną się pomocnym i użytecznym narzędziem przyczyniającym się do utrzymywania najwyższych standardów etycznych i moralnych wszystkich zajmujących się rachunkowością.
prof. zw. dr hab. Zbigniew Messner
(prezes SKwP w latach 2003-2014)
Tytułem wstępu
Truizmem jest stwierdzenie, że świat się zmienia. Jednak imperatywem jest to, iż wobec tych zmian nie możemy zachowywać się biernie. Dotyczy to także etyki, która w dynamizmie zmian wydaje się być w końcówce listy priorytetów. Dzieje się tak pomimo powszechnie wygłaszanych haseł i składanych deklaracji. Etyka ich nie potrzebuje. Dla niej ważne są bowiem czyny i działania, które nasycone powinny być nią z natury rzeczy. Wszyscy to czujemy i wiemy, a mimo to, wobec niepokojących faktów wskazujemy na potrzebę, aby różne instytucje formułowały kodeksy etyki tę naturę rzeczy przypominające.
Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP) potrzebę tę zauważyło już w roku 2004, jako jedna z pierwszych polskich instytucji zawodowych. Być może nieskromnie i z dumą dodam, że mam w tym swój udział, jako autorka idei Kodeksu i inicjatorka działań związanych z jego tworzeniem. Kodeks, chociaż nieobszerny, powstawał bez mała dwa lata. Jest efektem pracy zespołowej członków Komisji Zasad Etyki i Profesjonalizmu Zawodu Księgowego, konsultacji wśród członków SKwP, opiniotwórczego udziału innych przedstawicieli polskiego środowiska zajmującego się rachunkowością, któremu projekt ten został przedstawiony na łamach czasopisma „Rachunkowość”, i wreszcie – komentarzy gromadzonych przez Komisję sondażowo ze środowiska biznesowego.
W efekcie, Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości przyjęty został przez XIX Krajowy Zjazd Delegatów Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, uchwałą z dnia 23 czerwca 2007 r. To wydarzenie uruchomiło w SKwP wiele nowych inicjatyw w obszarze etyki. Pierwszą z nich było powołanie Komisji Etyki Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, a kolejnymi inicjatywami były przedsięwzięcia podejmowane i prowadzone przez tę Komisję, takie jak m.in.: Bank dylematów etycznych, Sygnatariusze Kodeksu, „Kurier Etyki”, Debaty o etyce i Warsztaty dydaktyczne poświęcone etyce, pięciojęzyczne wydanie Kodeksu. Szczególne znaczenie dla środowiska ma powoływanie rzeczników zawodowej etyki w poszczególnych oddziałach okręgowych SKwP i ich aktywne funkcjonowanie w ramach Kolegium Rzeczników Etyki Zawodowej w Rachunkowości.
Obecnie Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości funkcjonuje w naszym środowisku w sposób niejako naturalny. Ćwierć wieku upowszechniania zasad Kodeksu sprawiło, że etyka zawodowa w rachunkowości znalazła mentalne umocowanie.
W ręce Państwa trafia już czwarte wydanie Kodeksu, niezależnie od udostępnienia jego treści w przekazie internetowym. Łączny nakład dotychczasowych wydań przekroczył 50 tysięcy egzemplarzy. Świadczy to o wielkim przedsięwzięciu władz Stowarzyszenia, służącym upowszechnianiu zasad zawartych w Kodeksie. Na realizację tego celu były ukierunkowane również liczne działania edukacyjne i publikacyjne.
Niniejsze wydanie Kodeksu zawiera tekst zaktualizowany, ustalony przez XXIII Krajowy Zjazd Delegatów Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, uchwałą z dnia 22 czerwca 2023 r. Zjazd uznając, że walorem publicznych dokumentów, takich jak Kodeks, jest waga merytoryczna treści i jej aktualność, dokonał zmian w rozdziałach dotyczących Komisji Etyki oraz naruszenia zasad Kodeksu. Aktualizując Kodeks, zapewniono dostosowanie jego treści do innych regulacji obowiązujących w Stowarzyszeniu, ustalonych po uchwaleniu Kodeksu w 2007 r. Niezmienione pozostały zasady zawodowej etyki w rachunkowości, gdyż mają one charakter uniwersalny i ponadczasowy.
W uchwale XXIII Zjazdu dobitnie podkreślone zostało ważne miejsce, jakie etyka zawodowa zajmuje w statutowej działalności Stowarzyszenia, a w szczególności jej rola w nowoczesnej edukacji kadr, w tym kształtowaniu postaw zawodowych wzbudzających zaufanie społeczne. Kodeks zawodowej etyki w rachunkowości jest zwięzły i choć osadzony w naszej, polskiej kulturze zawodowej, to w żaden sposób nie jest sprzeczny z zasadami etyki zawodowej sformułowanymi w innych kodeksach dla środowiska osób zajmujących się rachunkowością. To jego ogromny walor.
Wyrażam nadzieję, że Kodeks dostarczy Państwu powodów nie tylko do refleksji, ale także posłuży potwierdzeniu słuszności prezentowanych postaw zawodowych i pomoże funkcjonować profesjonalnie pod każdym względem.
Przewodnicząca Komisji Etyki SKwP
prof. zw. dr hab. Anna Karmańska