Zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie nie są modnymi wyrażeniami. Oznaczają jednak realny stan człowieka, którym należy zająć się w interesie własnym, a także publicznym – dla dobra całej ludzkości. Wybuch COVID-19 bardzo wyraźnie to pokazał. Zmiany dokonujące się z dnia na dzień, dystans społeczny i konieczność zachowania czujności nieuchronnie wywołują niepokój i stres. Bardziej niż kiedykolwiek wcześniej firmy, zwłaszcza małe, są narażone na nieustannie zmieniające się okoliczności, niekorzystne oddziałujące na ludzi.
Jako księgowi skupiamy się zasadniczo na wynikach finansowych i liczbach. Jednak gdy spojrzymy z dystansu, naszym celem staje się poprawa jakości życia osób, z którymi współpracujemy. Będąc zaufanymi doradcami, księgowi są często świadomi najtrudniejszych wydarzeń życiowych swoich klientów. Oznacza to również, że zawodowi księgowi muszą zadbać przede wszystkim o swoje własne samopoczucie, aby zapewnić jak najlepszą obsługę klientom.
COVID-19 obudził potrzebę prawdziwej łączności globalnych społeczeństw i wspólnego stawiania czoła obowiązkom i zagrożeniom. Jest mało prawdopodobne, aby był to ostatni światowy kryzys zdrowia publicznego. Dlatego zawodowe organizacje księgowe mogą być nieocenionym źródłem pomocy dla swoich członków i ich klientów w tych trudnych czasach.
Baza pomocy
Podczas konsultacji z właścicielami małych firm, w latach 2017–2018, australijski Instytut Zawodowych Księgowych otrzymał wiele komunikatów na temat pogarszania się zdrowia psychicznego. Nie spodziewano się takich odpowiedzi, dlatego okazały się one bardzo ważnym tematem – wiele historii o trudnych doświadczeniach właścicieli firm, począwszy od tragicznych rezultatów działalności, do poczucia przytłoczenia. Było jasne, że ta kwestia wymaga zbadania i stała się podstawą dalszych działań Instytutu. Możemy mieć pewność, że zainteresowanie tym tematem będzie się coraz bardziej intensyfikowało ze względu na panującą pandemię.
Zauważyliśmy pozytywny trend, dotyczący księgowych: 95% ankietowanych właścicieli małych firm stwierdziło, że ich zdrowie psychiczne i samopoczucie poprawiły się, gdy zatrudnili zawodowego księgowego. To w tej chwili ważne przesłanie – dystans społeczny nie oznacza izolacji. Małe firmy i księgowi nie są pozostawieni sami sobie. Rozmowy telefoniczne, e-maile i wirtualne spotkania mogą nadal odbywać się między klientami, a pracownikami zawodowych organizacji księgowych, aby wspólnie ocenić bieżącą sytuację i opracować plany działania.
Jako Międzynarodowa Federacja Księgowych zauważyliśmy, że niezbędne jest udzielanie wsparcia, dlatego stworzyliśmy kampanię publiczną, której finałem był zorganizowany w 2019 r. okrągły stół z udziałem premiera Australii. Dzięki temu powstały międzyrządowe i branżowe zespoły pracujące nad rozwiązaniami i zapewnieniem finansowania kompleksowych działań pomocowych dla małych firm. W wyniku tej inicjatywy rząd Australii opracował plan reformy, dotyczący zdrowia psychicznego, we współpracy ze środowiskiem księgowych i lekarzy.
Wsparcie członków
Jako zawodowa organizacja księgowa potrzebowaliśmy praktycznych rozwiązań, by zapewnić naszym członkom bazę edukacyjną, zwiększyć ich świadomość istniejącego problemu i udzielić praktycznego wsparcia. W przeciwnym razie istniało ryzyko, że poczują się bezsilni i niezdolni, aby wspierać swoich klientów. Nie chodziło o to, aby przekształcić zawodowych księgowych w lekarzy, ale zwiększyć ich zdolność do rozpoznawania objawów pogorszenia stanu psychicznego i dać im narzędzia pozwalające na prowadzenie szczerych rozmów z klientami.
Nasz cel stanowiło umożliwienie, aby – w razie potrzeby – klienci byli diagnozowani i uzyskiwali dostęp do wsparcia klinicznego tak wcześnie, jak to możliwe. Wprowadziliśmy szkolenia i certyfikaty z pierwszej pomocy w zakresie zdrowia psychicznego we współpracy z Mental Health First Aid Australia (https://mhfa.com.au/ australijska organizacja ds. pierwszej pomocy na rzecz zdrowia psychicznego, która szkoli osoby indywidualne, organizacje i instytucje). Był to jeden z najbardziej pożądanych programów szkolenia zawodowego. Ponadto podjęliśmy działania, zapewniające pomoc naszym członkom napotykającym tego rodzaju problemy. Zainicjowaliśmy dla nich profesjonalną linię wsparcia i doradztwa, która przynosi już pierwsze pozytywne efekty.
Przygotowani na przyszłość
Obecnie księgowych dotyka silniejsze niż zazwyczaj napięcie emocjonalne, a zdrowie psychiczne to problem długofalowy, dlatego Instytut Zawodowych Księgowych Australii przyjął długoterminowe podejście wspierania członków. Dostrzegliśmy znaczenie zdrowia psychicznego i zmieniliśmy pod tym kątem nasz program, uwzględniający obecnie uwarunkowania dotyczące dobrostanu psychicznego.
Systematycznie monitorujemy wpływ, jaki na nasz zawód wywiera sztuczna inteligencja. Jednakże COVID-19 w dramatyczny sposób uzmysłowił nam, że przyszłość jest nieznana. Biorąc pod uwagę wysoki poziom niepewności i kluczową rolę, jaką pełnią księgowi będący zaufanymi doradcami – zarówno prywatnie, jak i zawodowo – nigdy nie było ważniejszego czasu na zajęcie się zdrowiem psychicznym oraz opracowanie kompleksowych planów i praktycznych rozwiązań.
Zawodowa organizacja księgowa powinna skupić się na dobrostanie naszego zawodu, szczególnie teraz. Wspieranie dobrego samopoczucia naszych członków to coś, co możemy zrobić, aby zapewnić im przygotowanie na nieznaną przyszłość. Począwszy od zachęcania ich do podejmowania różnych aktywności (np. ćwiczeń fitness) po uruchomienie telefonicznej linii doradztwa i wsparcia (wykorzystując etyczne zapisy o zachowaniu poufności). Nade wszystko jednak należy pokazać członkom, że jesteśmy z nimi w tych trudnych czasach. Jeśli nasze działania poprawią życie choćby jednej osoby, na pewno warto je wdrożyć.
Prof. Andrew Conway
(od 2019 r. członek Komitetu IFAC ds. Rozwoju Zawodowych Organizacji Księgowych,
dyrektor generalny australijskiego Instytutu Zawodowych Księgowych,
wykładowca na Deakin University oraz Uniwersytecie Rachunkowości i Ekonomii w Szanghaju.
Wielokrotnie nagradzany i wyróżniany za wybitne umiejętności zarządcze.)