Nowy, globalny standard dotyczący atestacji sprawozdawczości z zakresu zrównoważonego rozwoju

W dniu 2 sierpnia 2023 r. Rada Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej i Usług Atestacyjnych (IAASB) opublikowała projekt przełomowego Międzynarodowego Standardu Atestacyjnego Zrównoważonego Rozwoju ISSA 5000 pt. Ogólne wymagania dotyczące zleceń atestacyjnych sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (International Standard on Sustainability Assurance 5000, General Requirements For Sustainability Assurance Engagements). ISSA 5000 jest dokumentem obszernym: składa się ze 192 paragrafów zebranych na 52 stronach oraz z materiałów dotyczących zastosowania i materiałów objaśniających zawartych na kolejnych 172 stronach. ISSA 5000 skupi się na zagadnieniach atestacji sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju i po jego zatwierdzeniu i przyjęciu do stosowania będzie najbardziej kompleksowym standardem dostępnym dla wszystkich praktyków świadczących usługi atestacyjne na całym świecie.

Proponowany przez nas ISSA 5000 stanowi istotny krok w kierunku zwiększania pewności i zaufania do sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Nasza propozycja jest bezpośrednią odpowiedzią na zalecenia Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (IOSCO) oraz jest spójna z pracą innych organów ustanawiających standardy, m.in Rady Międzynarodowych Standardów Etycznych dla Księgowych (IESBA). Sprawozdawczość przedsiębiorstw, niezależnie od tego, czy dotyczy finansów czy zrównoważonego rozwoju, cieszy się większym zaufaniem, jeśli otrzymuje zewnętrzną, niezależną atestację opartą na standardach uznanych w świecie opracowanych w sposób niezależny w publicznym interesie – Tom Seidenstein, przewodniczący IAASB

ISSA 5000 jest ogólnym, nadrzędnym standardem opartym na zasadach, który jest odpowiedni do zastosowania zarówno w przypadku zleceń atestacyjnych dających ograniczoną pewność jak i zleceń atestacyjnych dających wystarczającą pewność na temat informacji o każdym zagadnieniu z obszaru zrównoważonego rozwoju. IAASB opracowała projekt standardu, który może być stosowany w odniesieniu do atestowania informacji sporządzonych zgodnie z dowolnymi ramowymi założeniami sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Ramowe założenia sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju obejmują wiele już istniejących założeń jak i te, które są w trakcie opracowywania, w tym między innymi założenia wydane przez Unię Europejską, Radę Międzynarodowych Standardów Zrównoważonego Rozwoju (ISSB), Globalną Inicjatywę Sprawozdawczości, Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną (IOS) i inne. Standard 5000 jest niezależny od zawodu księgowego i jego zastosowanie jest możliwe zarówno przez zawodowych księgowych jak i osoby niebędące księgowymi, wykonujące wysokiej jakości usługi atestacyjne dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju.

IAASB jest nastawiona na zrealizowanie szeroko zakrojonego planu społecznych konsultacji na wysokim szczeblu, poprzez które pragnie zapewnić rozległy wkład zainteresowanych stron. Jednym z głównych elementów działań konsultacyjnych będzie seria czterech okrągłych stołów, które rozpoczną się w październiku 2023 r. IAASB weźmie również udział w wirtualnych, regionalnych i krajowych wydarzeniach, z których wiele będzie organizowanych we współpracy z innymi organizacjami przez cały okres konsultacji.

Otrzymanie jak najszerszego spektrum opinii od naszych interesariuszy poprawi zarówno jakość, jak i zaufanie do ostatecznej wersji standardu. Nasze bezprecedensowe zaangażowanie w działania informacyjne i konsultacyjne pozwoli nam na bezpośredni kontakt z szeroką grupą interesariuszy w celu zebrania od nich cennych informacji potrzebnych do sfinalizowania wysokiej jakości standardu – Josephine Jackson, wiceprzewodnicząca IAASB i przewodnicząca Grupy zadaniowej ds. zrównoważonego rozwoju.

Dodatkowe informacje nt. ISSA 5000

Proponowany ISSA 5000 może być zastosowany do:

• Informacji o wszystkich kwestiach i aspektach dotyczących zrównoważonego rozwoju.
• Informacji przygotowanych zgodnie z dowolnymi założeniami ramowymi, standardami lub innymi kryteriami raportowania zrównoważonego rozwoju.
• Wszelkich informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, niezależnie od mechanizmu raportowania.
• Zleceń atestacyjnych dających ograniczoną i wystarczającą pewność.

Może być również stosowany przez wszystkie osoby i podmioty świadczące usługi atestacyjne, o ile przestrzegają one odpowiednich wymogów etycznych (w tym Międzynarodowych Standardów Niezależności) co najmniej tak rygorystycznych jak te zawarte w Kodeksie Etyki Zawodowych Księgowych wydanym przez IESBA oraz stosują standardy zarządzania jakością zleceń atestacyjnych opracowane przez IAASB.

Proponowany ISSA 5000 jest standardem opartym na zasadach i efektach a nie na procedurach i działaniach. Pozwala to osobom świadczącym usługi atestacyjne stosować zawodowy osąd podczas planowania i wykonywania usługi atestacyjnej. Takie podejście sprawia, że standard jest skalowalny i wszechstronny poprzez to, że ogranicza się możliwe wyjątki od zasad oraz umożliwia zastosowanie danego wymogu do wszystkich podmiotów, niezależnie od ich rodzaju, branży, sektora oraz mniej lub bardziej złożonych okoliczności.

 Co ISSA 5000 oznacza dla inwestorów?

ISSA 5000 został opracowany w celu zwiększenia wiarygodności i zaufania do informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, umożliwiając inwestorom podejmowanie decyzji z wysokim poziomem pewności. Po przyjęciu ISSA 5000 w finalnej wersji pomoże on zapewnić globalną spójność i porównywalność raportowanych informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju.

Co ISSA 5000 oznacza dla dostawców usług atestacyjnych?

Mimo, iż obecnie wielu dostawców usług atestacyjnych stosuje Międzynarodowy Standard Usług Atestacyjnych (ISAE) 3000 Usługi atestacyjne inne niż badania lub przeglądy historycznych informacji finansowych (zaktualizowany) do atestowania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, należy mieć na uwadze, że ISSA 5000 może mieć zastosowanie do dowolnych informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju sporządzonych na podstawie dowolnych ram sprawozdawczości z zakresu zrównoważonego rozwoju. Obejmuje także pewne specyficzne kwestie z kluczowych obszarów zleceń atestacyjnych oraz wytyczne, które wykonawcy usług atestacyjnych uznali za potrzebne i poprosili IAASB o ich uwzględnienie w nowym standardzie.

ISSA 5000 jest również samodzielnym i niepowiązanym standardem, co oznacza, że może być stosowany przez osoby niezaznajomione z Międzynarodowymi Standardami Badania i innymi standardami atestacyjnymi IAASB.

Jaki jest cel usługi atestacyjnej dotyczącej sprawozdawczości z zakresu zrównoważonego rozwoju?

Gdy praktycy świadczący usługi atestacyjne dokonują przeglądu informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, dążą do upewnienia się, że te informacje są dokładne i godne zaufania. W tym celu uzyskują wystarczającą pewność lub ograniczoną pewność dotyczącą tych informacji, w zależności od tego, co zostało im zlecone.

Praktycy świadczący usługi atestacyjne projektują i przeprowadzają procedury, aby uzyskać dowody, że informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju nie zawierają istotnych zniekształceń. Zniekształcenia mogą mieć charakter jakościowy lub ilościowy oraz obejmować informacje pominięte, niejasne lub wprowadzające w błąd. Zniekształcenia mogą być duże lub małe i mogą mieć charakter przypadkowy lub celowy. Mogą dotyczyć liczb lub informacji, które nie zostały uwzględnione, co utrudnia zrozumienie pełnego obrazu. Celem podmiotu  atestującego jest zapewnienie, że informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju są wiarygodne, co pomaga zrozumieć wpływ kwestii środowiskowych, społecznych, kulturowych lub ładu korporacyjnego na jednostkę oraz wpływ tej jednostki na te kwestie.

Czym zlecenie atestacyjne różni się od badania?

Proponowany ISSA 5000 został opracowany zarówno na potrzeby przeprowadzania zleceń atestacyjnych dających wystarczającą jak i ograniczoną pewność dotyczącą informacji na temat zrównoważonego rozwoju. Poziom pewności uzyskiwany podczas badania sprawozdania finansowego jest wystarczający, a zatem równoważny z usługą atestacyjną dającą wystarczającą pewność informacji o zrównoważonym rozwoju. Poziom pewności uzyskiwany podczas przeglądu sprawozdań finansowych jest ograniczony, co jest równoważne z usługą atestacyjną dającą ograniczoną pewność informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju. Usługa atestacyjna dająca ograniczoną pewność zapewnia mniejsze zaufanie niż usługa atestacyjna dająca wystarczającą pewność, jednak nawet ograniczona pewność w dalszym ciągu zwiększa zaufanie interesariuszy do informacji na temat zrównoważonego rozwoju.

Czy zaproponowany ISSA 5000 może być wykorzystany do atestacji sprawozdań sporządzonych przy użyciu niedawno wydanych standardów MSSF S1 i MSSF S2 dotyczących ujawniania informacji na temat zrównoważonego rozwoju?

S1 i S2 należą do standardów zapewniających odpowiednie kryteria dotyczące ujawniania informacji (raportowania) na temat zrównoważonego rozwoju, które można atestować zgodnie z ISSA 5000. Rada Międzynarodowych Standardów Zrównoważonego Rozwoju (ISSB) była jedną z organizacji, z którymi IAASB konsultowała się przy opracowywaniu ISSA 5000, aby zapewnić zgodność między standardami.

ISSA 5000 został zaprojektowany tak, aby był niezależny od jakichkolwiek ram sprawozdawczości, dzięki czemu można go stosować do atestowania informacji sporządzonych zgodnie z dowolnymi kryteriami i ramami sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Kryteria sprawozdawczości uważa się za odpowiednie, jeśli ich wynikiem są właściwe, kompletne, wiarygodne, neutralne i zrozumiałe informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju.

Czy zaproponowany ISSA 5000 musi być stosowany razem z innymi standardami IAASB?

ISSA 5000 jest samodzielnym standardem i nie wymaga stosowania żadnych innych istniejących standardów badania lub standardów atestacyjnych IAASB. Pozwala to praktykom, którzy nie są zaznajomieni z Międzynarodowymi Standardami Badania lub Międzynarodowymi Standardami Usług Atestacyjnych, na efektywne stosowanie ISSA 5000.

Kto będzie korzystał z zaproponowanego ISSA 5000?

Standard został zaprojektowany tak, aby nie dyskryminować praktyków, innymi słowy każdy dostawca usług atestacyjnych może z niego korzystać, z dwoma ważnymi zastrzeżeniami: 1. musi przestrzegać odpowiednich wymogów etycznych, które są co najmniej tak samo wymagające jak te zawarte w Kodeksie etyki IESBA oraz 2. być członkiem firmy, która stosuje system zarządzania jakością podlegający co najmniej tak samo wymagającym standardom zarządzania jakością jak wydane przez IAASB. Pakiet standardów zarządzania jakością IAASB obejmuje wymagania dotyczące niezależności praktyka oraz zespołu wykonującego zlecenie atestacyjne oraz zapewnienia, że istnieje system zapewnienia jakości zleceń atestacyjnych. Lokalne przepisy prawa i regulacje mogą zawierać inne lub dodatkowe postanowienia, które wpływają na to, kto może wykonywać zlecenia atestacyjne dotyczące raportowania na temat zrównoważonego rozwoju.

Czy ostateczny standard ISSA 5000 będzie obowiązkowy?

Międzynarodowe standardy IAASB, w tym ISSA 5000, są przyjmowane i wdrażane na poziomie danego systemu prawnego. W każdym systemie prawnym organ regulacyjny podejmie niezleżenie  decyzję, czy raportowanie i atestowanie zrównoważonego rozwoju będą obowiązkowe, a jeśli tak, to jakich jednostek będą dotyczyć. Decyzja o tym, kiedy wymagać atestacji nie należy do IAASB. Nawet jeśli atestacja nie będzie wymagana ustawowo, wiele podmiotów może zdecydować się na atestowanie ujawnień dotyczących zrównoważonego rozwoju, aby zaspokoić potrzeby swoich interesariuszy, w tym inwestorów i dostawców kapitału.

Czy zaproponowany standard ISSA 5000 wymaga zgłaszania lub ujawniania informacji dotyczących konkretnych kwestii lub aspektów zrównoważonego rozwoju?

Nie. Za przygotowywanie i przedstawianie informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju odpowiada kierownictwo jednostki zgodnie z ramami lub standardami zrównoważonego rozwoju lub innymi odpowiednimi kryteriami (niezależnie od tego, czy sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju jest obowiązkowa czy dobrowolna). ISSA 5000 jest stosowany przez osoby i podmioty podejmujące się zlecenia atestacyjnego dotyczącego informacji o zrównoważonym rozwoju. Został opracowany, aby umożliwić jednostce określić, które informacje są istotne przy podejmowaniu decyzji przez jej interesariuszy. ISSA 5000 można stosować niezależnie od tego, jakie informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju są ujawniane - tj. z obszaru klimatu, różnorodności biologicznej, praw człowieka lub praktyk zatrudniania oraz aspekty tych tematów, takie jak ryzyka i szanse, ład korporacyjny, miary i kluczowe wskaźniki wydajności.

Jakich jednostek może dotyczyć proponowany ISSA 5000?

ISSA 5000 może być stosowany do zleceń atestacyjnych w każdej jednostce, która raportuje informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju i poszukuje atestacji. Mogą to być jednostki dowolnego rodzaju, z dowolnej branży lub sektora, w tym grupy kapitałowe lub podmioty notowane na giełdzie, jednostki wszelkich rozmiarów i o różnych poziomach złożoności.

Czy Międzynarodowy Standard Usług Atestacyjnych (MSAE) 3000 (zaktualizowany) i ISAE 3410 są nadal aktualne?

Tak. Nawet po opublikowaniu ostatecznej wersji standardu ISSA 5000 w 2024 r. standard ISAE 3000 Usługi atestacyjne inne niż badania lub przeglądy historycznych informacji finansowych (zaktualizowany) oraz ISAE 3410 Usługi atestacyjne dotyczące sprawozdań na temat gazów cieplarnianych będą nadal miały zastosowanie. Standard ISSA 5000 zawiera propozycje zmian do ISAE 3000 i ISAE 3410 mające na celu zapewnienie wzajemnej spójności tych trzech dokumentów.

Jakie są kluczowe zagadnienia, w sprawie których IAASB prosi o uwagi?

Pytania zadawane przez IAASB w celu uzyskania informacji na temat zaproponowanego standardu ISSA 5000 obejmują m.in:

• Czy ISSA 5000 odpowiada interesowi publicznemu?
• Czy jego zakres i zastosowanie są zrozumiałe?
• Czy zapewnia odpowiednią podstawę do wykonywania zleceń atestacyjnych dających zarówno ograniczoną pewność jak i wystarczającą pewność?
• Czy umożliwia odpowiednią ocenę odpowiedniości i dostępności kryteriów przyjętych przez jednostkę podczas sporządzania przez nią informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju?
• Czy można stosować standard do zleceń atestacyjnych dotyczących sprawozdawczości grup kapitałowych lub innych form sprawozdawczości „skonsolidowanej”?
• Czy standard odpowiednio odnosi się do tematu oszustwa (w tym „zielonego oszustwa”)?
• Czy wymagania standardu spełnią potrzeby użytkowników w zakresie informacji z zakresu zrównoważonego rozwoju?
• Pełna lista 27 pytań IAASB dotyczących ISSA 5000 tutaj W celu udzielenia odpowiedzi należy założyć konto na stronie IFAC i się zalogować.

Zródło: https://www.ifac.org/