Tarcza antykryzysowa – dla kogo zwolnienie ze składek ZUS na 3 miesiące

Samozatrudniony oraz przedsiębiorca, który zgłasza do ubezpieczeń społecznych do 9 osób, nie muszą opłacać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za marzec, kwiecień i maj 2020. Warunkiem jest złożenie wniosku o zwolnienie z tego obowiązku.

Z ulgi skorzystają tylko ci przedsiębiorcy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy składek przed 1.02.2020. Te dwie grupy uprawnionych będą jednak musiały spełnić nieco inne warunki.

Przedsiębiorca (bez względu na formę prawną) ma prawo do ulgi, jeśli 29.02.2020 zgłaszał do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób. Nie ma znaczenia, z jakiego tytułu – mogą to być zarówno pracownicy czy zleceniobiorcy, jak i osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności. W tym limicie przedsiębiorca musi też uwzględnić siebie, jeżeli był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych.

Z kolei wobec osób prowadzących działalność (w tym wspólników spółki cywilnej), które zgłaszają do ubezpieczeń tylko siebie, wprowadzono limit przychodu z działalności. Ulga przysługuje przedsiębiorcy, pod warunkiem że w pierwszym miesiącu, za który wnioskuje o zwolnienie ze składek (marzec), jego przychód z działalności gospodarczej nie przekroczył 3-krotności prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020, tj. 15 681 zł.

Z tej ulgi może skorzystać osoba prowadząca pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 usus (DzU z 2020 poz. 266), tj.:

1. osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie Pp lub innych przepisów szczególnych, w tym wspólnik spółki cywilnej (z wyjątkiem osoby fizycznej, o której mowa w art. 18 ust. 1 Pp),
2. twórca i artysta,
3. osoba prowadząca działalność w zakresie wolnego zawodu:

– w rozumieniu uzpd,

– z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu updof,

4. wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólnik spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
5. osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy Prawo oświatowe.

Zwolnienie obejmuje składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz fundusze: FP, Fundusz Solidarnościowy, FGŚP oraz FEP (w przypadku płatników składek zatrudniających pracowników chodzi o składki należne za okres od 1.03.2020 do 31.05.2020 wykazane w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres). ZUS będzie udzielał tej ulgi na wniosek przedsiębiorcy, który trzeba złożyć najpóźniej do 30.06.2020.

Wniosek będzie można złożyć w formie dokumentu papierowego albo elektronicznego – jeżeli płatnik będzie miał możliwość podpisania go kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS (PUE ZUS).

Uproszczony wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacania należności z tytułu składek za okres marzec–maj 2020 wraz z instrukcją jego składania jest już dostępny na stronie ZUS.

Warunkiem zwolnienia ze składek jest ponadto złożenie deklaracji rozliczeniowych i raportów miesięcznych za marzec, kwiecień i maj 2020 najpóźniej do 30.06.2020. Tych dokumentów nie musi składać płatnik, który jest zwolniony z obowiązku ich składania, czyli samozatrudniony rozliczający składki od minimalnej podstawy wymiaru, jeżeli nie nastąpiły żadne zmiany w stosunku do miesiąca poprzedniego.

ZUS będzie rozpatrywał wnioski najwcześniej w czerwcu i ma na to 30 dni od dnia:

• przesłania deklaracji i raportów za ostatni miesiąc wskazany we wniosku o zwolnienie z opłacania składek lub
• kiedy miały zostać opłacone składki za ostatni miesiąc wskazany we wniosku – jeżeli płatnik nie musi składać tych dokumentów.

Będzie to więc odpowiednio 30 dni liczonych od 11 czerwca (po upływie terminu wpłaty składek za maj dla samozatrudnionych) lub od 16 czerwca (po upływie terminu składania dokumentów rozliczeniowych za maj przez płatników zgłaszających w ZUS ubezpieczonych).

Samozatrudniony we wniosku o zwolnienie ze składek będzie składał oświadczenie – pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń – że jego przychód z działalności nie przekroczył ustawowego limitu. Jeżeli skłamie, będzie musiał zapłacić składki wraz z odsetkami za zwłokę w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji w tej sprawie. ZUS będzie weryfikował te oświadczenia, przesyłając informacje do KAS. Jeśli KAS ustali rozbieżności między przychodem wykazanym we wniosku o zwolnienie ze składek a przychodem wykazanym dla celów podatkowych, poinformuje o nich ZUS.

Zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS będzie realizował w trybie umorzenia składek. Będzie przy tym informował płatników, czy przyznał prawo do ulgi, chyba że płatnik ma profil informacyjny w systemie teleinformatycznym ZUS – wtedy taka informacja będzie dostępna wyłącznie na tym profilu.

Jeśli ZUS odmownie rozpatrzy wniosek o ulgę, to wyda decyzję, od której przedsiębiorca będzie mógł wnieść wniosek do prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy.

ZUS zaewidencjonuje na koncie przedsiębiorcy, któremu udzieli zwolnienia z obowiązku płacenia składek, składkę na ubezpieczenie emerytalne jako składkę wpłaconą. Ustawa nie mówi natomiast, co z pozostałymi składkami. Wskazuje jednak, że przedsiębiorca nie straci prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych ani na ich wysokości, jeśli przepisy uzależniają to prawo lub wysokość od opłacenia składek, z których przedsiębiorca został zwolniony. Prawo do świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa będzie jednak przysługiwało, pod warunkiem że taki przedsiębiorca podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu 1.02.2020.

Wszystkie osoby, za które przedsiębiorca nie będzie musiał zapłacić składek na ubezpieczenie zdrowotne, zachowają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. Dotyczy to również członków rodziny zgłoszonych przez nie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Przychodu w postaci zwolnienia od składek nie trzeba będzie rozliczać podatkowo, bo nie będzie to przychód w rozumieniu updof.

____________

Skróty w tekście:

• FP – Fundusz Pracy
• FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
• FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
• updof – ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
• uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
• usus – ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych
• KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
• Pp – Prawo przedsiębiorców

Krzysztof Tandecki

Więcej tematów pod hasłem "koronawirus" na stronie Rachunkowości.