Obchody 25-lecia Stowarzyszenia Księgowych w Estonii (AEA -Association of Estonian Accontants, EESTI RAAMATUPIDAJATE KOGU) oraz z międzynarodowej konferencji „Rachunkowość w dobie cyfryzacji” – 28-29.10.2021 (Estonia, Tallinn)
W dniach 28-29 października 2021 r. odbyły się obchody ćwierćwiecza Stowarzyszenia Księgowych w Estonii (Association of Estonian Accountants – AEA). Obchody zostały podzielone na dwa dni. W pierwszym dniu odbyła się uroczysta gala, w której wzięli udział zagraniczni goście, reprezentujący organizacje zrzeszające księgowych w Niemczech, Austrii, Finlandii, Turcji oraz w Polsce. Przedstawiciele AEA wyrazili otwartość na dalszą współpracę z SKwP.
W drugim dniu odbyła się konferencja „Rachunkowość w dobie cyfryzacji”. W konferencji wzięli udział goście z kilkunastu krajów. Obrady rozpoczęło wystąpienie Ministra ds. Gospodarki i Komunikacji Republiki Estonii. Następnie swoimi doświadczeniami podzielił się Margus Tammeraja, przedstawiając ewolucję rachunkowości i technologii w ostatnich trzydziestu latach. Prelegent zwracał szczególną uwagę na znaczenie technologii internetowych i ich wpływ na dynamikę zmian systemów informatycznych rachunkowości. Podkreślał, że przechowywanie danych w chmurze jest tańsze i bardziej bezpieczne w porównaniu z wykorzystaniem własnych nośników pamięci. Przedstawił również rynek dostawców oprogramowania w Estonii, wymieniając takich producentów jak: Columbus, Directo, Merit Tarkava, Excellen Business Solution, Smart Accounts, SimplBooks. Prezes AEA zwracał również uwagę na oprogramowanie dedykowane biurom rachunkowym, a także na zasady certyfikacji systemów przez AEA. Jednym z kryteriów certyfikacji jest gotowość systemów do pełnej współpracy z dokumentami w formie elektronicznej, dzięki czemu wyklucza się konieczność ich drukowania i skanowania. Ważną kwestią jest także zdolność systemów do współpracy ze sklepami internetowymi, eksportującymi dane w postaci ustrukturyzowanej. Następnie wskazywał kierunki rozwoju cyfrowego rachunkowości, w tym z uwzględnieniem zestandaryzowanych zapisów, ujednoliconej taksonomii oraz real-time economy (RTE).
Kolejną prelegentką była Sirli Heinsoo z Ministerstwa ds. Gospodarki i Komunikacji, przewodnicząca zespołu zajmującego się „Real-time economy”. Przedstawiona koncepcja sprowadza się do współpracy między przedsiębiorcami a organami rządowymi w celu usprawnienia przepływu informacji finansowej w ujednoliconej formie w czasie rzeczywistym. Do ograniczeń RTE zaliczyła: bariery administracyjne, jakość informacji oraz kwestie związane z finansowaniem systemu. Prelegentka przedstawiła również mapę drogową rozwoju RTE w Estonii, wskazując m.in., że system e-faktur zostanie wdrożony w 2023 r., a system elektronicznego raportowania B2G w 2025 r. Z przywołanych badań naukowych wynika, że wprowadzenie RTE w Estonii może spowodować roczne oszczędności na poziomie 100 mln euro. Tematyka wzbudziła ożywione zainteresowanie uczestników z wielu krajów, zamierzających implementować przedstawioną koncepcję w swoich krajach.
Następnie wystąpił Steinart Skagemo z Norwegii, przedstawiając projekt Nordic Smart Government.. Program ten jest adresowany do MIŚP, ma na celu tworzenie wartości dla biznesu dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych z zakresu rachunkowości i finansów. Program rozpoczął się w 2016 i obejmuje organizacje z Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji. Obecnie projekt jest w fazie realizacji – we wrześniu ukazał się raport dotyczący tego projektu opracowany przez EY. Założeniem projektu jest opracowanie zasad przepływu ustrukturyzowanych informacji finansowych w następujących etapach: zakup, fakturowanie, rejestracja, księgowanie, raportowanie i przedstawianie informacji dotyczących transakcji w MSP stronom trzecim.
W drugiej sesji ponownie wystąpiła Sirli Heinsoo z Ministerstwa ds. Gospodarki i Komunikacji, koncentrując się na praktycznych aspektach wdrożenia RTE. Wyjaśniła, że w Estonii w relacjach z administracją rządową e-faktury są obowiązkowe od 2019 r. W relacjach B2B obecnie ok. 30-40 % transakcji jest dokumentowanych e-fakturami. Trwają badania dotyczące kwestii związanych z wdrożeniem systemu e-fakturowania. Wyniki badań zostaną opublikowane w grudniu 2021 r. W 2025 r. obowiązkowo zostaną wdrożone e-paragony. Trwają obecnie przygotowania technologiczne (testy pilotażowe) oraz proces edukacji użytkowników. Na 2025 rok jest planowane wdrożenie elektronicznych dokumentów przewozowych (e-CMR). Obecnie ok. 99% przewozów zagranicznych jest wciąż dokumentowanych papierowo. Również na 2015 r. zaplanowano wdrożenie zestandaryzowanej taksonomii umożliwiającej przygotowanie sprawozdań finansowych spółek publicznych w standardzie elektronicznym. W tworzeniu wspólnego standardu biorą udział przedstawiciele dwóch ministerstw, organów podatkowych a także urząd statystyczny Estonii. Do pomysłów, które ułatwią sektorowi MŚP przygotowywanie raportów środowiskowych należy Sustaxo, natomiast projekt TEXroad jest adresowany do sektora odzieżowego.
Kolejnym prelegentem był Andres Lille, reprezentant międzynarodowej korporacji zatrudniającej ponad 10 000 pracowników, który przedstawił projekt RTE z perspektywy biznesu. W projekcie biorą udział wszystkie ministerstwa, organy nadzoru, związki pracodawców a także dostawcy oprogramowania finansowego. W 2021 r. została przeprowadzona ankieta wśród przedsiębiorców dotycząca wykorzystania XBRL. Z badań wynika, że do głównych odbiorców różnych raportów należą estońskie organy skarbowe oraz urząd statystyczny. W dalszej kolejności odbiorcami raportów są banki oraz agencje ratingowe. Kolejnym wnioskiem z badań jest stwierdzenie, że procesem automatyzacji w szczególności interesują się firmy przygotowujące oprogramowanie dla księgowych, ponieważ projekt może prowadzić do ułatwienia raportowania i zmniejszenia kosztów ich klientów.
Trzecią sesję rozpoczęło wystąpienie Christiana Ruppa „Cyfrowe innowacje w Austrii – najlepsze praktyki”. Stwierdził on, że cyfryzacja jest „podróżą, a nie celem samym w sobie”, co odnosi się do nieustannej zmienności otoczenia. Zwrócił uwagę na kompetencje księgowych związane z cyfryzacją – w szczególności na umiejętności IT, otwartość na zmiany, przystosowanie do zabezpieczania danych oraz wyższy stopień zrozumienia procesów biznesowych. Do zagrożeń związanych z cyfryzacją rachunkowości należy w szczególności: uzależnienie od dostawców oprogramowania, wyższe koszty związane z pozyskaniem sprzętu i oprogramowania, ryzyko utraty tajemnic przedsiębiorstwa, a także utraty danych. Prelegent przedstawił również dotychczasowe osiągnięcia w zakresie cyfryzacji w Austrii, w tym sektorze zdrowia, wymiaru sprawiedliwości czy służb celno-skarbowych.
W dalszej kolejności wystąpił Michael Hammer z holenderskiego Stowarzyszenia Techników Księgowych i Doradców Podatkowych ("Dutch association of bookeepers and tax advisors”, NOAB). W Holandii zawód księgowego jest uregulowany, w przeciwieństwie do techników księgowych (bookkeepers) i doradców podatkowych (tax advisers). Dotychczasowa rola księgowych się zmienia, stają się oni zaufanymi doradcami biznesu, łatwo współpracującymi z nowymi technologiami. Zadaniem stowarzyszenia jest m.in. wspieranie małych firm procesie przejścia do nowego modelu biznesowego. Każda zainteresowana jednostka poddaje się audytowi, który prowadzi do diagnozy przygotowania cyfrowego. Celem audytu jest przeprowadzenie analizy luk (gap analysis). Przedstawione działania są realizowane od ok. 3 lat. Napotkane bariery: DNA – księgowego (po co zmieniać coś co dobrze działa?), brak czasu, brak szerszego spojrzenia na biznes. Zamiarem jest stworzenie wspólnego narzędzia informatycznego dla wszystkich członków, co może zmniejszyć koszty wdrożenia oraz przyczynić się do utrwalenia podejścia procesowego, poprawy jakości, wdrożenia pulpitów menedżerskich oraz maksymalnego wykorzystania korzyści związanych z pracą zdalną. NOAB zamierza współpracować z regulatorem w celu uregulowania zawodu techników księgowych (bookkepers), ale wymaga to jeszcze długotrwałych przygotowań.
Jako ostatni wystąpił Jan Lagast, współzałożyciel ImpactBuilders – międzynarodowej firmy zajmującej się innowacjami i transformacją biznesową. Odniósł się do technologii związanej z robotyzacją i automatyzacją procesów księgowych, na przykładzie rezerwacji biletów na koncert oraz wynajmu limuzyny. Innym przykładem mogą być autonomiczne pojazdy, których wdrożenia nie ogranicza obecnie technologia, ale decyzja polityczna związana z obawami o bezpieczeństwo. Odniósł się również do korzyści i zagrożeń związanych z funkcjonowaniem sztucznej inteligencji.
Margus Tammeraja, podsumowując obrady stwierdził, że księgowi są animatorami postępu technologicznego, ponieważ zgłaszają popyt na nowe rozwiązania i jako pierwsi testują wiele nowych rozwiązań.
Notatkę sporządził
Stanisław Hońko
