Kwalifikacje są w cenie!

Minister Finansów w marcu 2020 r. włączył do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji cztery kwalifikacje ważne dla polskich księgowych.

W dobie kryzysu warto myśleć perspektywicznie, czyli zadać pytanie: co będzie po…? Takiemu myśleniu sprzyja włączenie przez Ministra Finansów do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK) czterech nowych kwalifikacji rynkowych, pierwszych na polskim rynku związanych z rachunkowością. Inicjatorem i autorem wniosków jest Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Akceptacja resortu finansów poprzedzona została aprobatą uczestników konsultacji społecznych, ekspertów oraz Rady Interesariuszy.

Włączone kwalifikacje to:

1. wspomaganie procesów księgowych,
2. obsługa procesów księgowych,
3. zarządzanie procesami księgowymi,
4. zarządzanie procesami płacowymi.

Układają się one w ciąg kwalifikacji o różnym poziomie wymagań – od najprostszych czynności (wspomaganie procesów księgowych) po najbardziej złożone (zarządzanie procesami księgowymi), obejmujące nie tylko samodzielne prowadzenie ksiąg rachunkowych, ale także organizację pracy osób zatrudnionych w księgowości i sporządzanie sprawozdań finansowych różnych podmiotów.

Sekwencja trzech pierwszych kwalifikacji jest zbieżna ze ścieżką certyfikacji zawodu księgowego, stworzoną ponad 10 lat temu przez SKwP (I stopień – księgowy, II stopień – specjalista ds. rachunkowości i III stopień – główny księgowy), w ramach której wydano ponad 100 tys. certyfikatów.

WŁĄCZENIE do ZSK i… co dalej?

Nabycie kwalifikacji (uzyskanie przez zainteresowanego potwierdzenia jej posiadania) obejmuje dwa procesy:

1. walidację (potwierdzenie) kwalifikacji, której celem jest sprawdzenie czy osoba ubiegająca się o nadanie określonej kwalifikacji, niezależnie od sposobu uczenia się tej osoby, osiągnęła wszystkie efekty uczenia się wymagane dla tej kwalifikacji (art. 2 pkt 22) oraz
2. certyfikację, której celem jest wydanie certyfikatu potwierdzającego nabycie kwalifikacji.

Kwalifikacje włączone do ZSK mogą być nadawane wyłącznie przez instytucje certyfikujące (IC), tj. podmioty wskazane w przepisach lub uprawnione przez ministra właściwego dla danej kwalifikacji.

Podmiot, który chce zostać IC, musi spełnić wiele warunków, w tym: kadrowych, organizacyjnych i materialnych oraz musi stosować wewnętrzny system zapewnienia jakości. Status IC dla kwalifikacji w obrębie rachunkowości nadaje Minister Finansów, który wyznacza także podmiot zewnętrznego zapewnienia jakości (PZZJ). PZZJ zajmuje się wsparciem IC w odpowiednim prowadzeniu działań związanych z walidacją i certyfikacją. Monitoruje na bieżąco działania IC i przeprowadza ich okresową ocenę.

Włączenie danej kwalifikacji do ZSK, wskazanie IC i PZZJ, jest podstawą wpisu kwalifikacji do Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK). Dopiero wówczas osoby zainteresowane mogą ubiegać się o jej nadanie potwierdzone certyfikatem. Listę kwalifikacji wpisanych do ZRK można znaleźć na stronie: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl/ Obecnie SKwP jest IC dla wcześniej wpisanej do rejestru kwalifikacji „Zarządzanie obsługą spraw kadrowych”. Czekamy na uzyskanie przez SKwP statusu IC dla czterech wymienionych kwalifikacji. Nadanie statusu IC zależy od decyzji Ministra Finansów.

A zatem… należy jeszcze troszkę poczekać… ale czy warto?

KORZYŚCI nabycia kwalifikacji… jakie i dla kogo ?

Uczymy się przez całe życie. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że nie jest to pusty slogan, ale rzeczywistość. Na przykład teraz – ze względu na obecną sytuację – wiele osób w szybkim tempie opanowuje tajniki narzędzi do pracy zdalnej. Uczymy się nie tylko w szkołach i na uczelniach, na kursach i szkoleniach, ale kształcimy się również samodzielnie – rozwiązując konkretne problemy praktyczne, sięgamy do gazet i – chyba najczęściej – do internetu. Nabywając kolejne kompetencje, chcielibyśmy wiedzieć, który poziom w danym zawodzie reprezentujemy. Być może posiadamy kwalifikacje poszukiwane na rynku, ale nie jesteśmy tego w stanie udokumentować. Aby było to możliwe, należy te kwalifikacje po pierwsze zidentyfikować, po drugie opisać czego się w nich wymaga i po trzecie – zdobyć potwierdzenie ich nabycia.

Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodzi Zintegrowany System Kwalifikacji, porządkujący kwalifikacje w podziale na odpowiednie „poziomy wtajemniczenia”. Każdej z nich został przypisany odpowiedni poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK) w skali od 1 do 8. Przypisując kwalifikację do określonego szczebla, bierze się pod uwagę wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne – zdobywane w różnych formach edukacji. PRK zawiera odniesienia do Europejskiej Ramy Kwalifikacji (ERK), co otwiera możliwość porównywania kompetencji zawodowych na terenie całej UE.

Jak jednak udowodnić pracodawcy, że kandydat do pracy ma właściwe kwalifikacje, posiada potwierdzoną wiedzę i oczekiwane umiejętności, dzięki czemu potrafi wykonać konkretne zadania a także, że jest w określonym stopniu zdolny do samodzielnej pracy, współpracy z innymi, kierowania zespołem, ponoszenia odpowiedzialności? To pytanie może zyskać na aktualności po zakończeniu pandemii, w związku ze spodziewaną zmianą sytuacji na rynku pracy.

Sprawa nie jest prosta, ponieważ w tysiącach zawodów są różne stopnie wtajemniczenia. Nawet jeżeli ograniczymy się tylko do zawodu księgowego to już na wstępie okaże się, że określenie „księgowy” jest niezwykle pojemne. Sprawę komplikuje również różne nazewnictwo stanowisk. W niektórych firmach księgowym jest się od razu po rozpoczęciu pracy, w innych na takie stanowisko trzeba zasłużyć wieloletnią pracą i uzyskaniem szerokich kompetencji.

SKwP od kilku lat pracuje nad jasnym określeniem kompetencji na danym poziomie rozwoju zawodowego księgowych oraz specjalistów do spraw kadr i płac. Jesteśmy pierwszą – i jak dotąd jedyną instytucją – która zgłosiła kwalifikacje księgowe i kadrowo-płacowe do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK)[1].

Posiadanie certyfikatu ZSK jest korzystne dla pracowników – ich kompetencje zostają oficjalnie potwierdzone przez IC, która przeprowadza egzaminy według ściśle określonych standardów. SKwP od lat przeprowadza egzaminy na wysokim poziomie, zgodnie z precyzyjnie ustalonymi i przejrzystymi zasadami, dlatego dostosowanie się do wymagań stawianych IC nie będzie dla Stowarzyszenia trudne.

_________________________________________________________________________________

Korzyści dla pracodawcy to co najmniej:

• pewność, że posiadacz certyfikatu posiada zdolność wykonywania czynności objętych certyfikatem,
• rozpoznawalność kwalifikacji przez jasny i czytelny opis czynności, których wykonania można oczekiwać od posiadacza certyfikatu, co ułatwia rekrutację i budowanie systemu oceny pracowników,
• umieszczony na certyfikacie numer, odpowiadający określonemu poziomowi PRK, wskazuje m.in na zdolność do samodzielnej pracy, współpracy z innymi i ponoszenia odpowiedzialności (im poziom wyższy tym zakres samodzielności większy) w skali od 1 do 8, który jest czytelnym komunikatem nt. kompetencji posiadacza certyfikatu,
• świadomość, że certyfikaty wydawane są przez IC, podlegającą poprzez PZZJ nadzorowi właściwego ministra, co gwarantuje rzetelność i wysoką jakość procesu walidacji zakończonego wydaniem certyfikatu,
• ułatwienie planowania ścieżki rozwoju pracowników, w tym planowanie siatki płac i szkoleń,
• lepsza orientacja na rynku instytucji edukacyjnych i firm szkoleniowych.

Korzyści dla pracowników i osób poszukujących pracy…

• jawność opisu czynności, których wykonywanie składa się na kwalifikację, uszczegółowione przez podanie wymaganych efektów uczenia się i sposobów ich weryfikowania, zmniejsza ryzyko konfliktów z pracodawcą, co do jego oczekiwań, a jednocześnie pozwala pracownikowi na łatwe udokumentowanie swoich umiejętności,
• urzędowe potwierdzanie kwalifikacji (począwszy od etapu analizowania wniosków o jej włączenie do ZSK, przez potwierdzanie poziomu PRK, dobór IC, wskazywanie PZZJ oraz nadzór Ministra Finansów) nadaje certyfikatom szczególną rangę,
• możliwość szybkiego zdobycia nowych specjalności przez dodawanie kolejnych kwalifikacji do już posiadanych, z łatwym określeniem stopnia „wtajemniczenia”,
• możliwość łatwego przekwalifikowania się, bez potrzeby rozpoczynania drugiego kierunku studiów czy szkoły o innym profilu zawodowym,
• unikanie zbędnego powtarzania zajęć i kursów na różnych poziomach, można podejść do egzaminu, zdać lub uzyskać informację, jakiej wiedzy i umiejętności brakuje do uzyskania kwalifikacji,
• formalne potwierdzenie kwalifikacji pozwoli świadomie zaplanować i stworzyć własną ścieżkę edukacyjną,
• łatwiejsza ocena oferty instytucji edukacyjnych i firm szkoleniowych.

 _________________________________________________________________________________

NA KONIEC… z nadzieją na przyszłość…

Z dumą podkreślamy, że SKwP jest pionierem wdrażania kwalifikacji związanych z rachunkowością i sprawami kadrowo-płacowymi do ZSK. Reprezentowanie środowiska to nasze zadanie statutowe. Jesteśmy przekonani, że jasne określenie kwalifikacji to wstęp do zdefiniowania zawodowego księgowego w Polsce.

Lektura kwalifikacji, opisanych w ZSK, powinna również uświadomić pracodawcom, jak wysokie kompetencje posiadają obecnie księgowi. Mamy nadzieję, że aktywność Stowarzyszenia w tym obszarze przyczyni się także do zmiany stereotypowego postrzegania tego zawodu.

Zintegrowany System Kwalifikacji http://www.kwalifikacje.gov.pl/

Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl/

_________

[1] https:// kwalifikacje.gov.pl/ / (dostęp 27.03.2020).

dr Teresa Cebrowska