Wydawca i Zespół Redakcyjny czasopisma naukowego „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” (ZTR) podejmują wszelkie starania w celu zapewnienia wysokich standardów etycznych obowiązujących w praktyce wydawniczej oraz wykorzystują niezbędne środki do zapobiegania nadużyciom i nierzetelności autorskiej w procesie wydawania czasopisma.
Poniżej zamieszczone zasady postępowania i etyki publikacyjnej w ZTR opracowano, aby zapewnić poprawne, terminowe i z zachowaniem standardów etycznych publikacje artykułów naukowych. Przyjęte zasady postępowania w procesie publikacyjnym ZTR, obowiązujące członków Zespołu Redakcyjnego, autorów, recenzentów oraz osoby współpracujące przy redagowaniu i publikowaniu artykułów (np. tłumacze), przygotowano na podstawie wytycznych Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics), dostępnych na stronie internetowej https://publicationethics.org/guidance/Guidelines.
Artykuły, które zostaną przyjęte do opublikowania w ZTR, nie mogą naruszać kanonu rzetelności i uczciwości naukowej oraz zasad etycznych i standardów obowiązujących w nauce. Przykłady nieuczciwości naukowej obejmują:
- plagiat – sytuacja, gdy autor wykorzystuje pracę innego autora (opinie, dane) bez podania tego w tekście artykułu w formie powołania się na źródło informacji;
- autoplagiat (zduplikowanie publikacji) - powtórne opublikowanie własnego utworu (bądź jego fragmentów) jako nowego, bez podania o tym informacji; w wyjątkowych sytuacjach jest możliwy przedruk lub tłumaczenie już opublikowanego tekstu, ale wymaga to zgody Wydawcy i musi zostać odnotowane w odpowiednim przypisie;
- składanie tego samego tekstu jednocześnie w dwóch różnych wydawnictwach;
- fałszowanie danych lub manipulowanie nimi oraz nieuczciwość w opisie wyników badań;
- pominięcie w wykazie autorów osób, które przyczyniły się do powstania utworu (ghost authorship);
- przypisanie autorstwa osobom, które nie miały żadnego wkładu w powstanie artykułu naukowego utworu lub których udział w powstaniu artykułu był znikomy (guest authorship, honorary authorship);
- nieujawnienie znaczącego wkładu autora w powstanie utworu (ghostwriting);
- umieszczenie w wykazie autorów osób, które nie wyraziły na to zgody;
- zatajanie konfliktu interesów, który występuje wtedy, gdy dążenie do prawdy naukowej staje się sprzeczne z konkurencyjnymi celami autora;
- niesamodzielne stworzenie treści merytorycznej artykułu, lecz jej wygenerowanie z wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji (AI).
Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji artykułów w ZTR (redaktorzy, autorzy, recenzenci, wydawca) powinny zapoznać się z zasadami etyki publikacyjnej stosowanymi w czasopiśmie „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości” i je przestrzegać.
*****************************************************************************************************
ZASADY OBOWIĄZUJĄCE REDAKCJĘ
- Członkowie Zespołu Redakcyjnego ZTR wykonują swoje obowiązki z zachowaniem zasady poufności. Nikt z członków Zespołu Redakcyjnego nie może przekazywać osobom postronnym informacji na temat procedowanych artykułów, plików z artykułami, które nie zostały jeszcze opublikowane, informacji na temat recenzentów (w tym przypadku również autorom, w szczególności, gdy autorem jest żona/mąż członka Zespołu Redakcyjnego ZTR) oraz formularzy recenzji. W uzasadnionych przypadkach informacja taka może być udzielona wyłącznie przez Redaktora naczelnego po wcześniejszym uzgodnieniu z pozostałymi członkami Zespołu Redakcyjnego ZTR, autorem i recenzentem.
- Artykuł zgłoszony do ZTR przechodzi na etapie wstępnej weryfikacji ocenę pod kątem związku z celami i zakresem czasopisma, plagiatu (w programie SimilarityCheck) oraz zastosowania wymogów określnych w Informacjach dla autorów. Manuskrypty, które nie spełniają wstępnych kryteriów, są odrzucone na tym etapie. Proces wstępnej weryfikacji trwa zazwyczaj 3–7 dni roboczych.
- Redaktor prowadzący podejmuje decyzję o przyjęciu bądź odrzuceniu zgłoszonego przez autora artykułu do procesu recenzji po wcześniejszej konsultacji z Redaktorem naczelnym i pozostałymi Redaktorami. Decyzja ta wynika wyłącznie z przesłanek merytorycznych, redakcyjnych i zachowania zasad etycznych. Zespół Redakcyjny stosuje bowiem zasadę fair play. Rasa, płeć, wiek, orientacja, wiara, pochodzenie, narodowość ani przekonania polityczne nie mają wpływu na podjęcie decyzji o przyjęciu albo odrzuceniu artykułu.
- Autor odrzuconego artykułu na etapie weryfikacji wstępnej może odwołać się do Redaktora naczelnego w formie pisemnej. Czas rozpatrzenia takiego odwołania wynosi trzy tygodnie od daty otrzymania pisma.
- Zespół Redakcyjny zobowiązuje się do niewykorzystywania przysłanego tekstu, jeśli zostanie odrzucony.
- Redaktorzy prowadzący poszczególne numery ZTR są zobowiązani do ujawnienia konfliktu interesu z autorami i recenzentami. Jeśli stwierdzi się konflikt interesów, który wynika m.in. z konkurencji, współpracy lub innych relacji z autorem, recenzentem, czy powiązanymi ośrodkami, procedowany artykuł powinien zostać przekazany do dalszego procedowania innemu Redaktorowi lub Redaktorowi naczelnemu, aby zachować obiektywizm. Jeśli jednak wystąpił konflikt interesów, a nie nastąpiła zmiana personalna w zakresie prowadzenia artykułu, wówczas dany Redaktor musi opublikować taką informację post factum, po opublikowaniu artykułu. Mogą być podjęte także inne działania, takie jak unieważnienie publikacji.
- Po przyjęciu artykułu na etapie weryfikacji wstępnej, określony Redaktor przekazuje go do dwóch anonimowych recenzentów z zachowaniem zasady unikania konfliktu interesu. Recenzentami nie mogą być aktualni członkowie Zespołu Redakcyjnego ZTR.
- Jeden kwartalnik ZTR w roku jest wydawany jako numer specjalny (tematyczny) w języku angielskim. W przypadku specjalnych (tematycznych) numerów ZTR, w których uczestniczą polscy lub zagraniczni Redaktorzy goszczący, przygotowujący Call for papers i współdziałający w rozpowszechnianiu informacji o planowanym wydaniu numeru tematycznego, nadzór redakcyjny sprawuje Redaktor naczelny i Redaktor operacyjny. Redaktor operacyjny albo wyznaczony Redaktor tematyczny (tj. stali członkowie Zespołu Redakcyjnego) przekazuje zweryfikowany i wstępnie zaakceptowany artykuł do zrecenzowania przez dwóch anonimowych zewnętrznych recenzentów, tzn. obowiązuje tu procedura zgodna z zasadami stosowanymi przy edytowaniu pozostałych numerów czasopisma.
- Redakcja zapewnia wycofanie artykułu lub publikację korekty, zgodnie z wytycznymi COPE (COPE's Retraction guidelines). W przypadku opublikowania artykułu i znalezienia poważnego błędu albo w sytuacji, gdy znacząca jego część zostanie uznana za nieważną (np. część teoretyczna jest identyczna jak w innym tekście już opublikowanym), bądź też znajdą się informacje poufne lub też gdy wyjdzie na jaw nieuczciwe wykorzystanie innej pracy, wówczas tekst będzie wycofany z danego numeru (wersja online) ze wskazaniem przyczyny (np. oszustwo, plagiat). W przypadku ujawnienia błędu powstałego z winy autora zostanie opublikowane sprostowanie. W razie, gdy błąd powstał na etapie opracowania redakcyjnego artykułu i jego publikacji, czasopismo opublikuje korektę błędu wraz ze stosownymi oświadczeniem i przeprosinami, przygotowanymi przez Zespół Redakcyjny.
- Zespół Redakcyjny wraz z Wydawcą ZTR mają obowiązek rozpatrywać wszelkie działania nieetyczne, nawet jeśli doszło do nich we wcześniejszych okresach. Wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą ujawniane, włącznie z powiadomieniem instytucji zatrudniających autorów oraz Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
- Zespół Redakcyjny ma prawo odmowy przyjęcia do recenzji artykułu, którego autor wykazał się udokumentowaną nierzetelnością naukową w ciągu 5 lat poprzedzających zgłoszenie nowego artykułu.
*****************************************************************************************************
ZASADY OBOWIĄZUJĄCE AUTORÓW
- Artykuły są publikowane w ZTR po wyrażeniu zgody przez autorów na przekazanie praw majątkowych do tekstu na Wydawcę ZTR, co następuje w formie podpisanego oświadczenia, którego formularz jest dostępny na stronie internetowej czasopisma w sekcji Dla Autorów i jako załącznik do Informacji dla autorów.
- Autorzy artykułu są zobowiązani do zapewnienia pełnej oryginalności prac przedłożonych do ZTR, które nie mogą stanowić plagiatu albo autoplagiatu lub zawierać fałszywych albo nieuczciwie podanych danych. Jeżeli w tekście zostały wykorzystane fragmenty lub opinie innych autorów, należy odnotować to w przypisie. Opublikowane artykuły muszą zawierać wykaz wykorzystanych materiałów. Autorzy nie mogą składać do publikacji teksów, które wcześniej zostały opublikowane w tym samym kształcie w innych czasopismach. Jeżeli podobne teksty zostały opublikowane w innych wydawnictwach lub zaprezentowane podczas konferencji naukowych, autor zobowiązany jest do podania tego faktu w przypisie w artykule przedkładanym do recenzji w ZTR.
- Wymaga się od autorów artykułu zgłoszonego do publikacji ujawnienia wkładu poszczególnych autorów (z podaniem ich afiliacji oraz wkładu merytorycznego i procentowego) w powstanie artykułu, przy czym obowiązek ten ciąży w pierwszym rzędzie na autorze zgłaszającym tekst. Wymóg ten jest spełniony przez podpisanie przez autora/autorów i przysłanie do redakcji oświadczenia stanowiącego załącznik dostępny na stronie internetowej ZTR, w sekcji Dla Autorów.
- Autorzy są zobowiązani prowadzić dokładną ewidencję danych związanych ze zgłoszonym artykułem i udostępniać je na uzasadnione polecenie. Autorzy gwarantują, że wszystkie dane wykorzystane w artykule są rzetelne i prawidłowe. W wymaganych przypadkach i jeśli pozwalają na to pracodawca, jednostka finansująca lub inne podmioty, które mogą mieć w tym interes, autorzy powinni zdeponować dane w odpowiednim repozytorium w celu ich udostępnienia i dalszego wykorzystania.
- Artykuł musi być stworzony samodzielnie przez autora/ów, a nie za pomocą narzędzi sztucznej inteligencji. Jeżeli autorzy wykorzystali do opracowania lub wygenerowania jakiejkolwiek części artykułu narzędzie sztucznej inteligencji, należy to wyraźnie zaznaczyć w opisie metodyki artykułu.
- Autorzy zachowują prawo do prezentowania swoich artykułów publikowanych w ZTR na konferencjach i seminariach naukowych.
- Jeżeli autor odkryje błędy lub niewłaściwe dane umieszczone w swoim tekście, jego obowiązkiem jest poinformowanie o tym fakcie Zespół Redakcyjny ZTR, a następnie wycofanie albo poprawienie artykułu. Wszyscy autorzy artykułu są zobowiązani do dostarczenia informacji o wycofaniu publikacji lub wniesienia poprawek do zauważonych błędów.
- Autorzy są zobowiązani do ujawnienia wszelkich finansowych lub osobistych związków z osobami lub organizacjami, które w sposób niewłaściwy mogłyby wpłynąć na ich pracę. Wszelkie źródła finansowania lub udział instytucji naukowo-badawczych muszą zostać wymienione przez autorów w odnośniku lub na końcu składanego tekstu.
- Artykuły powinny zawierać odpowiednio sformułowane podziękowanie i potwierdzenie wkładu osób trzecich. Autorzy są zobowiązani do wymienienia osób i instytucji, które wpłynęły na charakter i wyniki ich prac, w podziękowaniu sformułowanym na końcu składanego tekstu.
*****************************************************************************************************
ZASADY OBOWIĄZUJĄCE RECENZENTÓW
- Wszystkie teksty przysłane do redakcji i zakwalifikowane wstępnie do publikacji podlegają procesowi podwójnie anonimowej recenzji (double-blind review process - autor nie zna nazwisk recenzentów i recenzenci nie znają nazwiska autora) przez dwóch recenzentów polskich lub zagranicznych, a w razie wydania przez recenzentów dwóch skrajnych opinii artykuł jest przekazywany do trzeciego recenzenta.
- Recenzentami są profesorowie lub doktorzy specjalizujący się w określonej problematyce rachunkowości i auditingu. Recenzentami nie mogą być aktualni członkowie Zespołu Redakcyjnego ZTR.
- W przypadku, gdy recenzent uzna, że nie może przygotować terminowo recenzji lub nie ma odpowiednich kompetencji do zrecenzowania otrzymanego tekstu, winien niezwłocznie poinformować o tym Redaktora naczelnego lub odpowiednio Redaktora prowadzącego dany artykuł.
- Recenzent zobowiązany jest do zachowania anonimowości w zakresie otrzymanych artykułów do recenzji oraz wyników recenzji.
- Recenzent zobowiązuje się do przygotowania recenzji w sposób rzetelny i w wyznaczonym terminie. Komentarze i opinie recenzentów mają być jasne, bezstronne i treściwe. Recenzent powinien uzasadnić swoją ocenę przedstawiając własną argumentację. Jest on zobowiązany do powstrzymania się od osobistej krytyki autora.
- Obowiązkiem recenzenta jest identyfikacja i podanie w recenzji publikacji, na które autor powinien był się powołać, ale tego nie uczynił, a także przekazanie Zespołowi Redakcyjnemu informacji o nieuprawnionych zapożyczeniach, podejrzeniu plagiatu lub autoplagiatu.
- Recenzent jest zobowiązany do sporządzenia recenzji w okresie 3-4 tygodnie za pośrednictwem panelu publikacyjnego, z którego korzysta Zespół Redakcyjny. W wyjątkowych sytuacjach (np. gdy nie działa okresowo informatyczny panel publikacyjny) recenzent może sporządzić recenzję w wersji edytowalnej na udostępnionym formularzu w programie Word (zob. Instrukcja dla Recenzentów). Jeśli recenzent nie przygotuje recenzji w terminie, jest zobowiązany niezwłocznie poinformować Redaktora naczelnego, który może podjąć decyzje o przedłużeniu terminu bądź wycofaniu recenzenta.
- Recenzent i autor artykułu nie mogą znajdować się w zależności o charakterze personalnym (np. stosunek pokrewieństwa) ani zawodowym (np. zależność służbowa) lub bezpośredniej współpracy naukowej albo dydaktycznej w okresie ostatnich dwóch lat poprzedzających rok przygotowania recenzji. Jeśli recenzent uzna, że zaopiniowanie pracy stoi w sprzeczności z jego interesami, zobowiązany jest zaniechać tej czynności. Wówczas jest zobowiązany bezzwłocznie przekazać taką informację w e-mailu do Redaktora naczelnego lub Redaktora prowadzącego dany artykuł.
- Recenzentowi, który otrzyma tekst do zrecenzowania, nie wolno wykorzystywać danych zawartych w manuskrypcie dla własnych potrzeb.
- Jeśli recenzent uzna, że recenzowany artykuł narusza rażąco zasady etyki piśmienniczej/autorskiej musi poinformować o tym niezwłocznie Redaktora naczelnego ZTR, który podejmie stosowne decyzje. Recenzent jednak w recenzji powinien zawrzeć konstruktywne uwagi dotyczące artykułu.
*****************************************************************************************************
ZASADY ETYKI I DZIAŁANIA W PROCESIE WYDAWNICZYM
- Wydawca i Zespół Redakcyjny ZTR czuwają nad przestrzeganiem obowiązujących standardów etyki publikacyjnej oraz zapobiegają praktykom niezgodnym z przyjętymi normami prawnymi i etycznymi.
- W przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania zasad etyki naukowej stosuje się procedurę zgodną ze standardami COPE opisaną na stronie www.publicationethics.org.
- Zgłoszenie zarzutu nierzetelności skierowane do Wydawcy ZTR musi mieć formę pisemną i zawierać dowody potwierdzające wykryte nieprawidłowości. Zgłoszenie jest kierowane do Przewodniczącego Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
- Poszczególne numery czasopisma ZTR są wydawane w formie papierowej i elektronicznej na stronie internetowej czasopisma https://ztr.skwp.pl/resources/html/cms/MAINPAGE.
- Po opublikowaniu artykułu wszystkie wersje złożonego artykułu przez autora pozostają w systemie publikacyjnym.
- Bezzwłocznie po ukazaniu się wersji elektronicznej danego tomu ZTR wymagane dane są przekazywane do baz pełnotekstowych i indeksacyjnych, do których zostało przyjęte czasopismo.
- W celu zapewnienia precyzyjnych cytowań artykułów opublikowanych w wersji elektronicznej ZTR i dostępności do nich w sieci jest stosowany system identyfikacji elektronicznych publikacji naukowych według identyfikatora dokumentu elektronicznego DOI oraz czasopismo jest dostępne w systemie open access na zasadach licencji Creative Commons (CC BY–NC–ND 4.0).
